گاز یکی‌ از مهم‌ترین چالش‌های صنعت فولاد کشور است

پایگاه خبری شاخص بازار، مدیر ناحیه آهن‌سازی شرکت فولاد مبارکه در خصوص ناحیه آهن‌سازی این شرکت گفت: ناحیه آهن‌سازی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نواحی فولاد مبارکه اصفهان، از چهار واحد انباشت و برداشت، گندله‌سازی، آهک‌سازی و احیا مستقیم تشکیل شده است. این ناحیه، وظیفه تامین به‌ موقع و اقتصادی گندله، آهن اسفنجی و آهک و دولومیت خطوط تولید را بر عهده دارد؛ ضمن اینکه فولادسازی مشتری اصلی این ناحیه محسوب می‌شود.

واحد انباشت برداشت:

همکاران واحد انباشت و برداشت، فرایندهای مرتبط با همگن و مخلوط‌سازی و ارسال سنگ‌آهن مورد نیاز واحد گندله‌سازی و ارسال گندله مورد نیاز واحدهای احیا مستقیم را بر عهده دارند.

واحد گندله‌سازی:

این بخش شامل فرایند تولید گندله خام و فرایند سخت‌سازی است و ماموریت تولید گندله مورد نیاز واحد احیا مستقیم یک و 2 را بر عهده دارد.

واحد احیا مستقیم:

ناحیه آهن‌سازی از دو بخش اصلی تشکیل شده است؛ احیا مستقیم شماره یک و احیا مستقیم شماره 2 یا واحد شهید خرازی. در واحد احیا مستقیم در چند مرحله و طی واکنش‌هایی که در کوره‌های واحد انجام می‌شود، اکسیژن گندله اکسیدی گرفته و تبدیل به آهن فلزی تقریبا خالص می‌شود تا شرایط مناسب جهت استفاده در کوره‌های فولادسازی را داشته باشد. ظرفیت فعلی احیا مستقیم شماره یک با تمام ظرفیت حدود 5 میلیون تن برآورد می‌شود اما متاسفانه به‌ دلیل محدودیت‌های گاز و آب، ظرفیت فعلی قابل بهره‌برداری چهار تا چهار میلیون و 500 هزار تن در سال است. احیا مستقیم فولاد مبارکه سالانه هشت میلیون تن آهن اسفنجی تولید می‌کند که سه میلیون تن سهم احیا مستقیم شماره 2 است.

واحدهای آهک و دولومیت‌سازی:

در واحد آهک و دولومیت نیز آهک کلسینه و دولومیت مورد نیاز ناحیه فولادسازی با کیفیت تعریف‌ شده تولید می‌شود.

داریوش رشیدی درباره رکوردهای این ناحیه، بیان کرد: در ناحیه آهن‌سازی برای دستیابی به رکوردهای بالاتر، از ابتدای سال برنامه‌ریزی دقیقی انجام شده و خوشبختانه در سال جاری در واحدهای احیا، به رکوردهای روزانه و ماهانه متعددی دست یافته‌ایم. امسال در واحد احیا مستقیم شماره 2 با تولید 9 هزار و 810 تن آهن اسفنجی در روز به رکورد روزانه دست یافتیم. همچنین در احیا مستقیم شماره یک نیز به رکورد روزانه 17 هزار و 495 تن دست یافتیم. در پایان فروردین‌ ماه رکورد ماهانه در احیا مستقیم یک و 2 مجموعا به میزان 795 هزار تن ثبت شد. در ادامه تلاش ما این است که بتوانیم از خطوط تولید حداکثر استفاده را داشته باشیم و برنامه‌های تولید را تحقق بخشیم. بر اساس برنامه تجدیدنظر با توجه به منابع در واحدهای احیامستقیم یک و 2، در مجموع 6 میلیون و 163 هزار تن تولید تا پایان دی‌ ماه صورت گرفته که بیش از 100 درصد برنامه بوده است. برنامه تولید در واحد آهک و دولومیت محقق شده و در واحد گندله‌سازی نیز تقریبا تحقق یافته است زیرا مشکلاتی در این واحد وجود داشت که رفع شده و امیدواریم تا پایان سال برنامه تولید محقق شود.

وی با اشاره به اینکه محدودیت‌های گاز در سال جاری چه تأثیری بر تولید ناحیه آهن‌سازی داشته، عنوان کرد: یکی از چالش‌های اصلی در فولاد مبارکه و سایر فولادسازی‌های کشور، مقوله تامین گاز است. گاز در واحدهای احیا مستقیم به‌ عنوان ماده اولیه مصرف می‌شود و هر اندازه که با محدودیت گاز مواجه باشیم، افت تولید خواهیم داشت. متاسفانه امسال نیز مانند سال‌های قبل، از روز 6 آذر با این مشکل مواجه شدیم و تولید واحدهای احیا به ظرفیت حدود 30 درصد کاهش یافت و از ظرفیت تولید 25 هزار تن در روز، به هشت هزار تن رسیدیم و تا روز 10 بهمن ماه با همین ظرفیت تولید می‌کردیم. از این روز به بعد و با توجه به تشدید محدودیت‌ها، کل گاز واحدهای احیا قطع شد و حدود 10 روز در واحدهای احیا هیچ تولیدی نداشتیم. ظرفیت تولید در واحدهای احیا مستقیم شماره یک و 2 فولاد مبارکه، در مجموع هشت میلیون تن است که متاسفانه به دلیل محدودیت‌های تامین گاز، حدود یک میلیون و 300 هزار تن از این ظرفیت در طول سال بی‌استفاده مانده است؛ ضمن اینکه از نظر اقتصادی نیز خسارت‌های زیادی به مجموعه تحمیل می‌شود. علاوه‌براین، در کوره‌های قوس الکتریکی نیز با کمبود شدید آهن اسفنجی مواجه می‌شویم.

رشیدی درباره وضعیت میزان دپوی آهن اسفنجی موردنیاز برای فولادسازی گفت: یکی از اقدامات ما با توجه به تجربیات سال‌های پیش این بود که بتوانیم ذخیره مناسبی از آهن اسفنجی در فصول گرم سال و قبل از محدودیت‌های گاز فراهم آوریم و بعدا از این ذخیره برای بخشی از مصرف فولادسازی استفاده کنیم. امسال با محوطه‌سازی‌های وسیع و برنامه‌ریزی‌های زیادی که انجام شد، توانستیم قبل از محدودیت‌های گاز 700 هزار تن آهن اسفنجی ذخیره کنیم که از روز 10 آذر شروع به برداشت کردیم و الان دپوی آهن اسفنجی به صفر رسیده است.

وی با اشاره به توسعه‌های انجام‌ شده در واحد انباشت و برداشت افزود: با توجه به اینکه در واحدهای انباشت و برداشت با محدودیت‌های فضای ذخیره‌سازی مواجه بودیم، پروژه‌های توسعه‌ای خوبی در این واحدها تعریف شد که خوشبختانه در حال حاضر به مرحله تحویل موقت و بهره‌برداری رسیده‌اند. با تلاش همکاران توسعه، بعضی از دستگاه‌های انباشت و برداشت واحد شهید خرازی تحویل شده و برخی نیز در حال تست و آماده‌سازی است. خوشبختانه با دستگاه استاکری که در انباشت و برداشت شهید خرازی تحویل داده شد، توانستیم نزدیک به 300 هزار تن گندله تولیدی واحد انباشت و برداشت شماره یک را به‌ دلیل کمبود فضای کافی به واحد انباشت و برداشت شهید خرازی انتقال دهیم.

مدیر ناحیه آهن‌سازی شرکت فولاد مبارکه در پاسخ به این پرسش که توسعه واحد آهک‌سازی چقدر می‌تواند به ارتقا و تثبیت کیفیت آهک تولیدی در شرکت کمک کند، بیان کرد: حیات واحدهای بهره‌برداری به توسعه، نوسازی و ارتقای تجهیزات و اتوماسیون بستگی دارد. اقدامات توسعه‌ای در ناحیه آهن‌سازی در واحدهای مختلف به تعداد زیاد انجام شده است. سال 1400 در واحد آهک‌سازی، هم‌زمان دو کوره متوقف و بخشی از نسوز تعویض شد و سیستم اتوماسیون آن که قدیمی بود، به سیستمی به‌روز ارتقا یافت و این ارتقا می‌تواند در کنترل فرایند و بازخورد عملکرد تجهیزات و عملکرد مناسب اپراتورهای کنترل و کنترل پارامترهای کیفی نقش مهمی داشته باشد. در واحدهای آهک‌سازی بعد از تعمیرات انجام‌ شده، بخش CO2 که یکی از پارامترهای آهک تولیدی است، به‌ صورت 100 درصد بهبود یافته و در ماه‌های زیادی، رکورد کیفیت این پارامتر محقق شده است. در خصوص دانه‌بندی نیز برای اینکه پنج میلی‌متر باید کمتر از 3 درصد باشد، توانستیم 100 درصد استاندارد را کسب کنیم.

رشیدی در خصوص برنامه‌های توسعه‌ای این واحد در سال 1403، اظهار داشت: با توجه به انتظاراتی که از ناحیه آهن‌سازی وجود دارد و برنامه‌های تولیدی که برای آینده فولاد مبارکه تدوین شده است، در تلاشیم توازن را از ابتدای خط تولید فولاد مبارکه ایجاد کنیم. در همین راستا، پروژه‌های توسعه‌ای و افزایش ظرفیت زیادی تعریف شده است. امسال 14 پروژه توسعه در دست اجرا داریم که از مهم‌ترین این پروژه‌ها می‌توان به پروژه افزایش ظرفیت تولید گندله خام گندله‌سازی با نصب چهار دیسک نام برد. همچنین برای کاهش مصرف آب، تغییر سیستم‌های خنک‌کننده کولینگ تاور به سیستم‌های خنک‌کننده هیبریدی را دستور کار داریم؛ پروژه‌ای که در کاهش مصرف آب نقش بسزایی دارد. همچنین تکمیل ماشین‌های انباشت و برداشت و تحویل و راه‌اندازی آن‌ها و نیز پروژه افزایش ظرفیت مدول F در حال اجراست. پروژه افزایش ظرفیت کاردامپر شماره یک از 115 تن به 150 تن و نوسازی کامل آن، آسیاب سوم واحد گندله‌سازی و تیکنر دوم واحد گندله‌سازی، سیستم‌های خنک‌کننده هیبریدی برای واحدهای احیا یک و 2، افزایش ظرفیت مدول‌های A-E، افزایش ظرفیت مدول‌های A و B شهید خرازی و استفاده از روش هات‌شارژ در فولادسازی که می‌تواند در مصرف برق و کوره‌های ذوب نقش مؤثری داشته باشد، از دیگر پروژه‌های تعریف‌ شده است. در حوزه‌های محیط زیستی نیز پروژه‌های زیادی وجود دارد که با توجه به ماهیت کار در ناحیه آهن‌سازی از اهمیت زیادی برخوردارند.

وی گفت: امیدواریم با توجه به اینکه محدودیت‌های گازی برطرف خواهد شد و تعمیرات واحد احیا مستقیم نیز انجام شده است، با حداکثر ظرفیت به سمت تولید پیش برویم و در واحدهای احیا، برنامه تولید 650 هزار تن را که پیش‌بینی شده است، تحقق بخشیم. برنامه گندله‌سازی تولید 520 هزار تن گندله است که امیدواریم تا پایان سال تمام این برنامه‌ها محقق شوند.