پشت پرده رشد فریبنده ۵.۴ درصدی/رشد بخش کشاورزی منفی، بخش صنعت صفر

پایگاه خبری شاخص بازار، به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود از وضعیت اقتصادی جهان که تحت عنوان گزارش چشم انداز اقتصادی جهان منتشر شده است، رشد اقتصادی ایران در سال 2023 میلادی را 5.4 درصد اعلام کرده است. رشد اغوا کننده‌ای که تا مدت‌ها می‌توان روی آن مانور خبری داد؛ زیرا بیشترین رشد از زمان خروج آمریکا از برجام است و نام کشورمان را در میان 30 قدرت برتر اقتصادی جهان، مطرح می‌کند؛ هر چند که باید در پس این افتخار، به این سوال هم پاسخ داد که آیا این رشد، در زندگی روزمره مردم تاثیرگذار بوده است و قابل اعتناء از نظر کارشناسان اقتصادی هست؟

حسین راغفر کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار «اقتصاد آنلاین» درباره عدد رشد اعلامی توسط صندوق بین‌المللی پول بیان کرد: آمار و ارقام دست ما نیست؛ اما تردیدهایی راجع به چگونگی محاسبه نرخ رشد وجود دارد.

او افزود: کیفیت رشد به مراتب مهمتر از محاسبه نرخ رشد است؛ رشدی که بدون اشتغال باشد و با این همه تورم بدون سرمایه‌گذاری حاصل شود، در هر صورت رشد پایدار و موثری برای توسعه نیست.

راغفر گفت: به عنوان مثال ممکن است به خاطر افزایش واردات خودروهای مونتاژی به کشور چنین رشدی محقق شده باشد یا اینکه فروش بیشتر نفت منجر به رشد شود؛ اما درآمدهای آن هم معلوم نیست که چگونه مصرف شده است.

به اعتقاد وی، رشدی که در جامعه اشتغال ایجاد نمی‌کند و فقط با افزایش فروش منابع طبیعی حاصل می‌شود، تاثیر توزیعی آن اصلا به هیچ وجه مشخص نیست، فقط آمارسازی است و منجر به توسعه نخواهد شد.

به گفته راغفر، فقط دولت‌ها از این آمارسازی برای نمایش به مردم استفاده می‌کنند اما مردم، چنین آماری را باور نمی‌کنند؛ زیرا رشد اقتصادی باید اثرش را در زندگی و سفره مردم نشان دهد. متاسفانه ظرف چند سال گذشته، سفره مردم هر روز کوچکتر شده است. البته قبلا هم چنین وضعیتی وجود داشته است، ولی در این مدت اخیر سرعت آسیب به معیشت مردم به شدت افزایش پیدا کرده و به نظر می رسد علتش هم دستکاری در قیمت ارز است.

او با تاکید بر اثر منفی اعلام چنین آمارهایی بر اعتماد عمومی گفت: شاخص‌های محاسبه نرخ رشد برای ما مشخص نیست و نمی‌دانیم مولفه‌ها رشد چه بخش‌هایی بوده است. ما هرچه بررسی می‌کنیم، حتی در بخش تولید محصولات کشاورزی هم به نظر نمی‌آید که رشدی اتفاق افتاده باشد. در صنعت هم عمدتا در کالاهای مونتاژی شاهد رشد بوده‌ایم. بخشی از رشد هم مربوط به فروش نفت است. فروش نفت قطعا بیشتر شده است و همه نفتی که ما روی آب داشتیم، فروخته‌اند و اگر منظورشان از رشد این است، اینها نشان‌دهنده رشد تولید در کشور نیست. به همین دلیل هیچ ربطی به اشتغال نداشته و روی درآمد مردم تاثیری ندارد.

احتمال رشد منفی با تکانه‌های جدید

وحید شقاقی شهری، استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی نیز در گفتگو با خبرنگار «اقتصاد آنلاین» عدد رشد اقتصاد ایران بر اساس نظر صندوق بین‌المللی پول را فاقد ارزش تحلیل اقتصادی توصیف کرد.

او گفت: رشد بلندمدت اقتصاد ایران یعنی رشد 50 ساله اخیر، همواره 3.5 درصد بوده و البته در سال 1401 رشد بخش نفت هفت درصد بوده است. برای بهار 1402 و تابستان همان سال رشد این بخش به 20 و 26 درصد رسیده است. اعداد یاد شده، اولین علامتی که به ما می‌دهد این است که بخش نفت ما در سال 1401 و 1402 رشد قابل قبولی داشته است.